Her oyun kurmaca bir dünyadır. Bu kurmaca dünyanın terim denilen kendine ait kelimeleri vardır.
Mahalle arasında, kapı
önlerinde, bahçelerde oynanan oyunların yerini bilgisayar ve cep telefonundan
oynanan oyunlar alınca yani oyunlar değişince oyun terimleri de değişti.
Değişim ne yönde oldu diye sormaya gerek yok. Kim sanal dünyada daha iyi
oyunlar yaptıysa onun terimleri kullanıldı. İşte bu noktada İngilizceden golü
yedik. Öyle bir gol yedik ki kendimize
gelemiyoruz.
Oyunlar, oyunu oluşturan
toplumlardan bağımsız değildir. Oyundaki düşünce, hayata bakış, yarış, sıralama
ve benzeri durumların tümü o oyunu ortaya çıkaranlarla ilgilidir. Oyunlarla
birlikte oyunu yapan ülkelerin terimleri, düşünce sistemleri ve kültürleri de
alınmış oluyor.
Sanal oyun dünyasına hükmeden
İngilizce bu araçla cümle oyuncuların hafızalarını zorladı. Çocuklar bazen
terimleri anlayamayıp oyunları bıraktılar bazen ısrarla o terimleri öğrendiler.
Böylece İngilizce kelime hazineleri zenginleşti. Bu süreçte Türkçe oyun
terimleri dışlandı. Bir araştırma yapılsa kırk yıl önce 8 yaşındaki bir çocuğun
kullandığı oyun terimleriyle bugün aynı yaştaki bir çocuğun kullandığı terimler
kıyaslansa oyun terimlerindeki yabancılaşma çok daha net ortaya çıkar.
Unutulmak üzere olan
"Dokuztaş" oyunumuz hakkında bir proje yaptık. Proje sonunda bir de kitap
hazırladım. Kitapta bir bölümü dokuztaş terimlerine ayırdım. Sadece dokuztaş
oyunuyla ilgili kullanılan otuz civarında terim var. Oyun, hayatımızdan çıkınca
kelimeler de kısmen hayatımızdan çıkıyor.
Bunca kelimenin yok olup
gitmesini sadece seyirci mi kalacağız? Elbette yapılacak şeyler var. İlk aklıma
gelen öneri bu terimlerin yeni oyunlara aktarılmasıdır. Umarım bu konuda aşama
kaydederiz
İşte o terimlerden: Üçtaş, altıtaş, dokuztaş oyunu,dokurcum, dokurcun,onikitaş, cüz, düz, cırtcak, sürme, vırtgel, konmak, hamle, zıplama, çift kapılı düz, kapatmak, süzmek, sürmek, kale, el, kırma, üçleme, gel-git, üçlü yapmak, per yapmak, taş düşme
Bu terimler içerisinde üç
tanesi var benim çok dikkatimi çekti. Bunların üçü de çift kapılı düz için
kullanılıyor: itimilli, vırtgel, cırtçak. Şimdi bu terimleri bilen kaç kişi
kaldı. Bu kelimeler de can çekişiyor. Çocuk oyunlarımızla birlikte
kelimelerimizi unutuyoruz. Her geçen gün biraz daha fakirleşiyor,
yabancılaşıyoruz.
Oyun terimleri Türkçe olan
oyunların oynandığı günleri özleyenler bir şeyler yapmalıyız!