Bu yazımızda bizim
insanlarımızın birbirlerine hitap şekilleri üzerinde durmak istiyorum.
Sokaklardaki insanların
birbirlerine hitap şekli şehrimizde aşağı yukarı şu şekildedir:
Kendisine seslenilen kişi genç
bir kadınsa "Bacı...", orta yaşlı veya yaşlıysa "Abla,
Dezze..." şeklinde olmaktadır.
Eğer genç bir erkekese
"Ede, gardaş, emmoğlu, dezzoğlu, dayıoğlu şeklindedir. Kendisine hitap
edilen kişi orta yaşlı veya yaşlı bir erkekse "Ede, dayı, emmi, hacıbaba,
hacıefendi şeklindedir.
Bu tür hoş olmayan basit
hitaplar maalesef kimi mağazalarda ve kimi işyerlerinde de duyulmaktadır.
Sokaklarda insanların birbirlerine hitap şekilleri, o milletin kültür düzeyini
en kolay açığa vuran göstergelerden biridir.
Büyükşehir olan
Kahramanmaraş`ımızda bu tür hitaplara artık son vermek gerekmektedir. Bir insan
başka birine hitap ederken onun yakın veya uzak olmasına göre hitap etmelidir.
İnsanlar birbirleriyle akraba veya çok yakınsalar yukarıdaki sıfatlarla
birbirlerine hitap edebilirler. Bundan doğal ne olabilir? Ama yakın değilseler,
birbirlerini ilk defa görüyorlarsa, müşteri-mağaza ilişkileri varsa, dolmuşta,
otobüste, toplumsal yerlerde "hanımefendi, küçükhanım, beyefendi,
küçükbey" şeklinde hitap etmek gerekir. Bir insana göre karşıdaki insan
hanımsa "Hanımefendi" beyse "Beyefendi"dir. İnsan kendi seviyesini
ve bulunduğu şehrin seviyesini yükseklerde tutmak istiyorsa karşısındakine bu
şekilde hitap etmelidir. Karşısındaki bir genç kızsa "Küçükhanım"
genç bir erkekse "Küçükbey" diyebilir.
Hanımefendi, Beyefendi vs
şeklinde hitap edilen mağazalarda kültür düzeyi hemen belli olur. İçinizden
"Bu mağaza bilinçli ve kültürlü insanlar tarafından idare ediliyor."
notunu verirsiniz. Yok o mağazada "Hoş geldin Hacıbaba" veya
"Buyur bahalım dezze" hitapları ile karşılaşıyorsanız onlara da
notunuzu hemen verebilirsiniz ama bu not diğerinden farklı olur.
Bunlar kolay değiştirilecek
alışkanlıklar değildir. O kadar geniş bir kesim bu basit hitap şekillerini
kullanıyor ki onları eğitmek zamana ve bir avuç kültürlü insanın azim ve
iradesine bağlıdır. Herkesin bir İstanbul beyefendisi veya bir İstanbul
hanımefendisi gibi konuştuğu bir şehir oluncaya kadar, hatta olduktan sonra
bile irademize sahip olarak dilimizi güzel kullanmalıyız.
Lütfen dilimize biraz daha
dikkat edelim. Dayıları, dezzeleri bırakalım.
Yorum sizin.