Eski Maraş"ta Ramazanlar çok coşkulu ve bereketli geçerdi. Birkaç gün önceden hazırlık yapılır ve bu heyecana herkes ortak olurdu. En çokta Ramazan"ın gelmesine çocuklar sevinirdi. Çocuklar büyükleri ile birlikte sahura kalkar ve anne babanın teşviki ile yarım gün oruç tutarlardı. Anne baba daha sonra bu orucu dikeceklerini ve tam oruç haline getireceklerini söylerlerdi. Tabi çocuğun şevkini artırmak ve oruç tutmaya alıştırmak için çeşitli hediyeler verirlerdi.
Uzun süredir sofrada bir araya gelemeyen aile bireyleri Ramazan ayı münasebeti ile iftarda ve sahurda bir araya gelirlerdi. Bu birliktelik; sofra birlikteliğinin yanında, aynı zamanda muhabbet birlikteliği idi.
Bir yanlışı düzeltmek lazım. Eskiden çok çeşitli yemek hazırlanmazdı. Ancak sofrada yemek çeşitliliği fazla idi.
Niçin yemek çeşitliliği fazla idi?
Bunun temel sebebi; herkes evde hazırlamış olduğu yemekten bir tabakta komşusuna ikram ederdi. Evde hazırlanan yemekten komşuya gider ve komşu boşaltmış olduğu o tabağı boş göndermezdi. Tabağa kendi hazırlamış olduğu yemek ya da tatlıdan koyarak gönderirdi. Ve bu sayede iftar sofraları zenginleşirdi.
Özellikle Ramazan ayında sofra birlikteliğinin yanında cemaat birlikteliği sağlanırdı. Ve uzun süredir birbirlerini görmeyen komşular ve dostlar iftar sofrasında, teravih öncesinde ve teravih sonrasında bir araya gelirlerdi.
Osmanlıda "DİŞ KİRASI" adında eve misafir olanlara çeşitli hediyeler verilirdi. Eski Maraş"ta ise "MUHABBETLİK" adı altında çeşitli hediyeler verilirdi. Diş kirası ve Muhabbetlik verilmesinin sebebi ise İslam inancından kaynaklanmaktadır.
Müslümanlar cömertliği şiar edinmiştirler. "misafir rızkı ile gelir" ya da "misafir on rızıkla gelir. Ve birini yer, dokuzunu bırakır" düşüncesine sahiptirler.
Anadolu ve Eski Maraş halkı; gönül merkezli hal ehli insanlardı. İkram etmeyi severlerdi. Evinde ne varsa ve bahçelerinde ne yetiştirmiş ise onu ikram ederlerdi. Çünkü gelen misafire "Tanrı misafiri" olarak bakar. Sofrayı "Halil İbrahim Sofrası" olarak değerlendirirlerdi.
Bizim kültürümüzde zengin fakir herkes iftar sofralarına davet edilirdi. Oysa Batı toplumunun ziyafet sofralarında, bir ayrışma söz konusudur. Batı toplumu kendi sosyal sınıfına ve kazancına göre misafirlerini restoranlarda ve gece kulüplerinde ağırlarlar. Oysa bizim medeniyetimizde misafir evde ağırlanır. Hatta misafir için "başımın üstünde yeri var" ifadesi kullanılırdı.
Bizim medeniyetimizde, evimize gelen misafir kapıda karşılanır. Her tür taltif ve hürmet edilir ve eve buyur edilirdi. Gelen misafirin rahatı için ev sahibi kendi rahatlığından feragat ederdi. Misafir uğurlarken, evden çıkıp sokağa kadar misafire eşlik edilirdi. Evini şereflendiren misafirin, yine gelmesi için hayır dualarda bulunurlardı.
Ramazan ayının diğer bir güzelliği de kötü alışkanlıklardan kurtulmaktır. Eski Maraş"ta alkol kullanan pek bulunmazdı. Ancak tütün saran ve ağız otu kullanan kişiler yoğunlukta idi. Ramazan ikliminde tütün ve ağız otu kullanımı azalmakta hatta Ramazan vesilesi ile bir çok kişi ağız otu ve tütünü bırakmaktadır.
Ramazanda kaba davranışlar yok denecek kadar azdı. Özellikle ağzı küfürlü kişiler Ramazan vesilesi ile kelimelerini güzelleştirirlerdi. Ramazan ayında küskünler barıştırılırdı. Ramazanda küskünler barıştırılamamış ise bayram günü bayram namazı öncesi ya da bayram namazı sonrası barıştırılırdı. Çünkü küskünlük dinende hoş karşılanmazdı.
Her gününüz Ramazan, her geceniz kadir olsun.
