Türkler Müslümanlığa kitleler halinde girdikleri 900"lü yıllardan sonra AbdulkerimSaltuk Buğra Han,Karahanlı Devletinin resmi dini olarak 932 yılında İslamiyet"i kabul etmiş.  Bu tarih Türkler için dönüm noktası olmuştur. Bu tarihten sonra yaşam şekli edebi eserlere yansımış, edebi eserler de değişmiştir.

Karahanlı Dönemi edebi eserlerinde dikkat çeken bir yön var ki hep göz ardı edilmiştir. Bu dönem eserlerinde İslamiyet"le ilgili pek çok terime Türkçe karşılık kullanılmıştır. Okuyacağınız yazıda bu kelimelerden üç tanesini ele alınmaktadır.

1. Yükünmek (Namaz kılmak): Orhun Abidelerinde"başlıya baş eğdirdiklerini dizliye diz çöktürdüklerini" anlatan Türkler kendi arzularıyla baş eğip diz çökmeye "yükünmek" diyorlardı. Yükünmek saygıyla ve içten gelerek boyun eğmek, itaat etmek, hareket etmek, eğilmek anlamlarındaydı. İşte bu nedenle pek çok eserde olduğu gibi Kutadgu Bilig"de de Yusuf Has Hacip "namaz kılmak" yerine "yükünmek" kelimesini kullanmıştı.

2. Yunmak/Yunuğ (Abdest almak) : Yumak Türkçede "yıkamak, temizlemek" anlamında çok eskiden beri kullanılmaktadır. "Yunmak" ise dönüşlülük yapılmış şeklidir. Yani "kendi kendine yıkanmak, temizlenmek" anlamındadır. Yusuf Has Hacip "abdest almak" yerine "yunmak" fiilinden türetilen "yunuğ" kelimesini kullanmıştır. Yunuğ ile abdest almak kelimelerini karşılaştıralım. Yunuğ tek kelimedir. Abdest almak ise Farsça ve Türkçe karışımı üç kelimeden oluşmuştur. Ab kelimesi Farsça "su" demektir. Dest farsça "elcik, küçük el, el" anlamlarındadır. Almak kelimesi birleşik fiil yapmış bu terimde. Hem abdest kelimelerinin "el suyu" demek olduğunu kaç kişi biliyor. Anlamının böyle olduğunu bilmeden bu kelimeler kullanılıyor. Abdest kelimesi Kur"an"da geçse o zaman sözümüz olmaz.Acaba Araplar abdest için ne diyor? Şimdi desek ki Türkçesini kullan kıyamet kopar. O zaman diyelim kıyamet kopsun.

3. Yarlığ ( Emir, Ferman) : Ne hikmetse buyruk kelimesiyle birlikte Türkçe karşılık olan yarlığ kelimelerini değil de alıntı "ferman ve emir" kelimelerini daha çok kullanmış ve bu kelimeleri ön plana çıkarmışız.

Şimdi ey Türkçe kelime türetmeye karşı olan kardeşlerim, siz Yusuf Has Hacip"ten daha mı üstün bir felsefeye sahipsizin ya da siz KaşgarlıMahmut"tan daha mı üstün dilcisiniz? Bırakın artık Türkçe kelimelere uydurukça demeyi! Titreyin ve kendinize gelin! Onun adı uydurma değil türetmedir. Kelime türetme Türk dilinin yeni kelime, kavram ve terimlere karşılık bulmak için kullandığı en önemli ve en eski yöntemidir. Eleştirip yabancı kelimelere boyun eğeceğine atan Yusuf Has Hacip gibi Türkçe için bir kelime de sen türet!Bir mum da sen yak!