Sözlükte "secde edilen yer" anlamına gelen mescid, Müslümanların mabetlerine verilen bir isim olup, cami kelimesi ile eş anlamdadır. Kur`ân`da mescid kelimesi, çoğul şekli olan mesâcid ile birlikte 28 defa geçmiştir.

Türkiye`de küçük mabetlere mescid, büyüklerine cami denilmektedir. Yeryüzünde ilk yapılan mescid, Mekke`deki, ortasında Kâ`be`nin de bulunduğu Mescid-i Haramdır (Âl-i İmrân, 3/96). İslâm tarihinde ilk mescid, M. 622 tarihinde Mekke`den Medine`ye hicret sırasında Medine yakınındaki Kuba köyünde yapılan Mescid-i Kuba, daha sonra Medine`de yapılan Mescid-i Nebî`dir.

Mescidlerde; va`z edilen kürsü, imam-hatibin öne geçip namaz kıldırdığı mihrab, hutbenin okunduğu minber, ezanların okunduğu minâre, sonradan gelenlerin namaz kılması için parmaklık ile bölünmüş mahfil, asıl mekândan bir duvarla ayrılan arka cemaat bölümü, bahçesi, bazı büyük mescidlerin çevresinde, kütüphane, hamam, aşevi, okul, mezarlık ve lojman vardır. Mescidler halı ile örtülü olup içine ayakkabılar çıkartılarak girilir.

Peygamberimizin beyanı ile mescidler cennet bahçeleri (Tirmizî, Deavat, 82) ve Allah`ın en çok sevdiği mekanlardır (Müslim, Mesâcid, 288).

Mescidler; ibâdet, zikir, dua, eğitim, öğretim, sosyal kaynaşma, disiplin, eşitlik, kardeşlik, birlik ve beraberlik mekânları, bir beldede Müslümanların varlığının işaretleri, minarelerinde günde beş defa tevhid inancının ilan edildiği huzur yuvalarıdır. (bk. Cami) (İ.K.)  DİB Dini Kavramlar Sözlüğü