Oyun Terimlerinde Sınıfta Kaldık (İtimilli, Vırtgel, Cırtçak)

Her oyun kurmaca bir dünyadır. Bu kurmaca dünyanın terim denilen kendine ait kelimeleri vardır.

Mahalle arasında, kapı önlerinde, bahçelerde oynanan oyunların yerini bilgisayar ve cep telefonundan oynanan oyunlar alınca yani oyunlar değişince oyun terimleri de değişti. Değişim ne yönde oldu diye sormaya gerek yok. Kim sanal dünyada daha iyi oyunlar yaptıysa onun terimleri kullanıldı. İşte bu noktada İngilizceden golü yedik.  Öyle bir gol yedik ki kendimize gelemiyoruz.

Oyunlar, oyunu oluşturan toplumlardan bağımsız değildir. Oyundaki düşünce, hayata bakış, yarış, sıralama ve benzeri durumların tümü o oyunu ortaya çıkaranlarla ilgilidir. Oyunlarla birlikte oyunu yapan ülkelerin terimleri, düşünce sistemleri ve kültürleri de alınmış oluyor.

Sanal oyun dünyasına hükmeden İngilizce bu araçla cümle oyuncuların hafızalarını zorladı. Çocuklar bazen terimleri anlayamayıp oyunları bıraktılar bazen ısrarla o terimleri öğrendiler. Böylece İngilizce kelime hazineleri zenginleşti. Bu süreçte Türkçe oyun terimleri dışlandı. Bir araştırma yapılsa kırk yıl önce 8 yaşındaki bir çocuğun kullandığı oyun terimleriyle bugün aynı yaştaki bir çocuğun kullandığı terimler kıyaslansa oyun terimlerindeki yabancılaşma çok daha net ortaya çıkar.

Unutulmak üzere olan "Dokuztaş" oyunumuz hakkında bir proje yaptık. Proje sonunda bir de kitap hazırladım. Kitapta bir bölümü dokuztaş terimlerine ayırdım. Sadece dokuztaş oyunuyla ilgili kullanılan otuz civarında terim var. Oyun, hayatımızdan çıkınca kelimeler de kısmen hayatımızdan çıkıyor.

Bunca kelimenin yok olup gitmesini sadece seyirci mi kalacağız? Elbette yapılacak şeyler var. İlk aklıma gelen öneri bu terimlerin yeni oyunlara aktarılmasıdır. Umarım bu konuda aşama kaydederiz

 İşte o terimlerden: Üçtaş, altıtaş, dokuztaş oyunu,dokurcum, dokurcun,onikitaş, cüz, düz, cırtcak, sürme, vırtgel, konmak, hamle, zıplama, çift kapılı düz, kapatmak, süzmek, sürmek, kale, el, kırma, üçleme, gel-git, üçlü yapmak, per yapmak, taş düşme…

Bu terimler içerisinde üç tanesi var benim çok dikkatimi çekti. Bunların üçü de çift kapılı düz için kullanılıyor: itimilli, vırtgel, cırtçak. Şimdi bu terimleri bilen kaç kişi kaldı. Bu kelimeler de can çekişiyor. Çocuk oyunlarımızla birlikte kelimelerimizi unutuyoruz. Her geçen gün biraz daha fakirleşiyor, yabancılaşıyoruz.

Oyun terimleri Türkçe olan oyunların oynandığı günleri özleyenler bir şeyler yapmalıyız!


ÜNAL KALAYCI

1.10.2014 00:00:00


Kahramanmaraş’lı Minik Dâhiden Dünya Birinciliği

Afşin ve Göksun’da Miniklere Özel Tiyatro Gösterisi

Kır Ailesinin Acı Günü

Kasım’da Dermankart’lı Ailelere 23 Milyonu Aşan Destek Ödemesi Yapıldı

KSÜ Kampüs Kablosuz Ağ Altyapısı Genişletildi

Goalball’da Gümüş Zafer

Ampute Futbol Türkiye Kupası Finali Kahramanmaraş’ta!

Göreve atanmasının 113. gününde, 113 partiliyle birlikte Ankara’ya ziyaret

Kahramanmaraş’ın talepleri tek tek Ankara gündeminde

TYB Kahramanmaraş Şubesi tarafından “Batılılaşma İhaneti’ni Yeniden Okumak” Programı Düzenledi

Kahramanmaraş’ın ilk elektrikli otobüslerinin sevkiyatı başladı

İş İnsanı Mesut Şahinkanat’a Anlamlı Plaket

Büyükşehir, Melek’in En Büyük Hayalini Gerçekleştirdi

Milli Savunma Bakanlığı, Onikişubat Belediyesi’nin dünyanın en büyük Türk Bayrağı’nı uzaydan görüntüledi

Onikişubat Belediyesi’nin Kahramanlık Türküleriyle Cumhuriyet Konseri’ne yoğun ilgi

Cumhuriyet Yürüyüşü’nde Kahramanmaraş Tek Yürek Oldu

Gül’den 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Mesajı