Bu yazımızda bizim insanlarımızın birbirlerine hitap şekilleri üzerinde durmak istiyorum.

Sokaklardaki insanların birbirlerine hitap şekli şehrimizde aşağı yukarı şu şekildedir:

Kendisine seslenilen kişi genç bir kadınsa "Bacı...", orta yaşlı veya yaşlıysa "Abla, Dezze..." şeklinde olmaktadır.

Eğer genç bir erkekese "Ede, gardaş, emmoğlu, dezzoğlu, dayıoğlu şeklindedir. Kendisine hitap edilen kişi orta yaşlı veya yaşlı bir erkekse "Ede, dayı, emmi, hacıbaba, hacıefendi şeklindedir.

Bu tür hoş olmayan basit hitaplar maalesef kimi mağazalarda ve kimi işyerlerinde de duyulmaktadır. Sokaklarda insanların birbirlerine hitap şekilleri, o milletin kültür düzeyini en kolay açığa vuran göstergelerden biridir.

Büyükşehir olan Kahramanmaraş`ımızda bu tür hitaplara artık son vermek gerekmektedir. Bir insan başka birine hitap ederken onun yakın veya uzak olmasına göre hitap etmelidir. İnsanlar birbirleriyle akraba veya çok yakınsalar yukarıdaki sıfatlarla birbirlerine hitap edebilirler. Bundan doğal ne olabilir? Ama yakın değilseler, birbirlerini ilk defa görüyorlarsa, müşteri-mağaza ilişkileri varsa, dolmuşta, otobüste, toplumsal yerlerde "hanımefendi, küçükhanım, beyefendi, küçükbey" şeklinde hitap etmek gerekir. Bir insana göre karşıdaki insan hanımsa "Hanımefendi" beyse "Beyefendi"dir. İnsan kendi seviyesini ve bulunduğu şehrin seviyesini yükseklerde tutmak istiyorsa karşısındakine bu şekilde hitap etmelidir. Karşısındaki bir genç kızsa "Küçükhanım" genç bir erkekse "Küçükbey" diyebilir.

Hanımefendi, Beyefendi vs şeklinde hitap edilen mağazalarda kültür düzeyi hemen belli olur. İçinizden "Bu mağaza bilinçli ve kültürlü insanlar tarafından idare ediliyor." notunu verirsiniz. Yok o mağazada "Hoş geldin Hacıbaba" veya "Buyur bahalım dezze" hitapları ile karşılaşıyorsanız onlara da notunuzu hemen verebilirsiniz ama bu not diğerinden farklı olur.

Bunlar kolay değiştirilecek alışkanlıklar değildir. O kadar geniş bir kesim bu basit hitap şekillerini kullanıyor ki onları eğitmek zamana ve bir avuç kültürlü insanın azim ve iradesine bağlıdır. Herkesin bir İstanbul beyefendisi veya bir İstanbul hanımefendisi gibi konuştuğu bir şehir oluncaya kadar, hatta olduktan sonra bile irademize sahip olarak dilimizi güzel kullanmalıyız.

Lütfen dilimize biraz daha dikkat edelim. Dayıları, dezzeleri bırakalım.

Yorum sizin.