TAVAF NAMAZI: Tavafın hangi çeşidi olursa olsun, tavaftan
sonra iki rekat tavaf namazı kılmak vaciptir. Tavaf namazı vacip olmakla
birlikte, haccın veya tavafın vacibi sayılmadığından, terk edilmesi hac
cinâyeti sayılmaz ve bir ceza gerekmez. Bununla birlikte, arada tavaf namazı
kılmadan peş peşe tavaf yapmak mekruhtur.
Tavaf namazının ilk rekatında Kâfirûn, ikinci rekatında da
İhlas sûrelerinin okunması müstehaptır.
Tavaf için kerahet vakti olmadığı halde, tavaf namazı mekruh
olan vakitlerde kılınmaz. Kerahet vakti değilse, tavafın hemen peşinden bu
namazı kılmak müstehaptır. Ancak, çeşitli sebeplerle tavafın hemen arkasından
kılınmayıp, daha sonra kılınsa yerine getirilmiş olur.
Tavaf namazının Makam-ı İbrâhim`in arkasında kılınması
müstehaptır. Burada yer bulunmaması halinde, Mescidin içinde uygun olan başka
bir yerde kılınır. Özellikle dünyanın çeşitli bölgelerinden kalabalık
toplulukların hac etmek üzere toplandığı günümüzde, tavaf alanının kalabalık
olması sebebiyle, burada namaz kılmak için ısrar edip de, tavafa mani olmamak
daha uygundur. Bu namazın Harem bölgesinin dışında kılınması ise mekruhtur.
(İ.P.) DİB Dini Kavramlar Sözlüğü
REMEL: Sözlükte "süratli gitmek, koşmak, bir şeyde
ziyadelik, ilave" gibi anlamlara gelen remel, dinî bir kavram olarak
tavafta kısa adımlarla koşarak ve omuzları silkerek çalımlı bir şekilde yürümek
demektir. Ardından sa`y yapılacak tavafların ilk üç şavtında erkeklerin remel
yapması tavafın sünnetlerindendir. Remel müşriklere müminlerin kuvvet, azim ve
sabırlarını göstermek için sünnet kılınmıştır. Müşrikler, Medine hummasının
Müslümanları zayıflattığını söylemeleri üzerine Hz. Peygamber, Müslümanlara tavafın
ilk üç şavtında remel yapmalarını emretmiştir (Buharî, Hac, 55; Müslim, Hac,
240; Tirmizî, Hac, 39). Gerekçe ortadan kalkmakla birlikte, sünnet olarak
günümüze kadar devam etmiştir.
Tavafın sünneti olduğu için terk edilmesi durumunda bir ceza
gerekmez; ancak mazeretsiz olarak terk edilmesi mekruhtur. (İ.P.) DİB Dini
Kavramlar Sözlüğü
IZDIBA: Sözlükte "bir şeyi koltuğun altına sokmak"
anlamına gelen ızdıbâ, hac ve umrede erkeklerin, sağ omuzlarını dışarıda
bırakacak şekilde ihram giymelerine denir. Erkekler, giymiş oldukları iki parça
ihramdan, vücudun belden üstünü örten parçasının bir ucunu, sağ kolun altından
geçirip, sol omuz üzerine atmak suretiyle sağ kol ve omuzu ridânın dışında
bırakırlar. Remel (tavafta kısa adımlarla koşarak ve omuzları silkerek çalımlı
bir şekilde yürümek) yapılması gereken tavafların bütün şavtlarında ızdıbâ
sünnettir. Şafiîlere göre, Safâ ile Merve arasında sa`y edilirken ızdıbâ yapmak
da sünnettir. Tavaf bitince omuz örtülür ve tavaf namazı omuzlar örtülü olarak
kılınır. Remel yapılan tavaflar dışında ızdıbâ yapmak mekruhtur. (İ.P.) DİB
Dini Kavramlar Sözlüğü
MES"Â: Hac veya umre yapan kimselerin, Safâ ile Merve arasında, sa`y ettikleri yere verilen isimdir. (İ.P.) DİB Dini Kavramlar Sözlüğü
