Hayata Bağış Derneği Başkanı Hüseyin Yıldırımoğlu, Koç Üniversitesi
Hastanesi Organ Nakli Koordinatörü Mümin Uzunalanve Koç Üniversitesi Hastanesi
Böbrek ve Pankreas Nakli Merkez Sorumlusu Prof. Dr. Burak Koçak, 3-9 Kasım
Dünya Organ Bağışı Haftası'na özelkonuştu.
İstatiksel
olarak bakıldığında her gün listelerde organ bekleyen hastalardan yaklaşık
30'unu kaybettiklerinin altını çizen Hüseyin Yıldırımoğlu, "Organ bekleyen
yaklaşık 27.000 hastamız var, bununla birlikte rakamların çok kolay telaffuz
edilmesinden bizler rahatsızız. Bekleyen hastalara vaka ya da rakam yönünden
bakmak işin kolay ve vermek istediğimiz mesajı kapsamadığını düşünüyoruz.
Bizler bekleyenler için bu rakamların her birinin ayrı hikayeleri, aileleri,
arkadaşları, meslekleri kısacası her birinin insan olduğu ve bir hayatın
kıymeti biçilemezken her biri çarpı binler olduğunu anlatmaya çalışıyoruz.
Olaya böyle bakıldığında bir aile, bir ev, bir apartman, bir sokak, bir mahalle
hatta bir şehir dolusu insanın organ beklediğini görüyor ve biliyoruz." dedi.
Pandemi sürecinin organ bağışı etkisi üzerine konuşan Hüseyin
Yıldırımoğlu, "Kadavradanorgan nakli,koronavirüs nedeniyle yoğun bakımdaki
yataklarının bir bölümünün koronavirüs hastalarına ayrılması, beyin ölümü
tespit edilen ve ailesi tarafından organ bağışlayanların koronavirüsü
taşımadığını iki kez negatif test sonucu ile kanıtlama süreçleri organ kullanım
oranlarında ve organ bağışlarında düşüşe neden oldu. Pandemi döneminde her iş
sektöründe değişkenliklere uyum sağlama sağlık sektörü için de geçerli." diye
konuştu.
Bilgisi olmayanlarınorgan bağışı konusunda yanlış yönlendirmelerde
bulunduğuna dikkat çeken Hüseyin Yıldırımoğlu şöyle konuştu: "Bunun önüne
geçmek için organ bağışı ve nakli konusunda bizlerin daha fazla gerçekleri
şeffaf biçimde insanımıza anlatmamız gerekiyor. Organ bağışı konusunda yapılan
anket çalışmalarında insanların sağlık sistemine karşı olan kaygıları nedeni
ile ani bir kaza veya travma geçirdiğinde cebinden organ bağışı kartı çıkması
durumunda kendisinden çok çabuk vazgeçileceği konusunda endişelerinin olduğu
tespit edilmiş. Bu mantıkla yoğun bakım yatağında yatan her hasta potansiyel
organ bağışçısı olarak gözükür. Bizler her fırsatta beyin ölümünü anlatmaya
çalışıyoruz, beyin ölümünün gerçek ölüm olduğuna, geri dönüşümün mümkün
olmadığına ve organ dağıtımının Sağlık Bakanlığı tarafından şeffaf şekilde
adaletlice dağıtıldığını anlatmaya uğraşıyoruz. Organ herhangi bir yerden satın
alacağımız bir obje değil, tek kaynağı insan ve o insanın yapacağı bağışın
doğru yere gideceğine inanması ve endişelerinin kaybolması ancak eğitim ve
bilgilendirme yoluyla olur. Dernek olarak yaptığımız her etkinlikte amacımız
bir kişiye ulaşmak. Bir insanın bakış açısını pozitif olarak değiştirebilirsek
bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da en büyük manevi tatminimiz olacaktır."
Organ bağışında yakınlarının mutlaka onay
vermesi gerekiyor
Hayatınıkaybetmiş her insandan organ bağışının mümkün olmadığını
ifade eden Mümin Uzunalan, "Kadavradan organ bağışıiçin ölümün yoğun bakım
şartlarında, vaka suni solunum cihazına bağlıyken gerçekleşmesi gerekir. Ölen
kişinin yakınlarının da organ bağışına rıza göstermesi lazım. Kişi sağlığında
organlarını bağışlasın ya da bağışlamasın ülkemiz mevzuatına göre mutlaka geride
kalan yakınlarının da onay vermesi şarttır." diye konuştu.Organ nakli için
hastaların bekleme süresiyle ilgili net bir zaman vermenin çok zor olduğuna
dikkat çeken Mümin Uzunalan,"Canlı vericileri olan hastalar kısa sürede organ
nakli imkanına kavuşuyorlar. Ancak canlı vericilerden nakil yapılabilen
organlar yalnızca karaciğer ve böbrektir. Gerek canlı vericisi olmayan hastalar
gerekse kalp, akciğer, pankreas ve ince barsak yetmezliği yaşayan hastalar için
beklenecek zaman belirsizdir." açıklamasında bulundu.
Organ naklinin bekleme
süreci hem hastalar hem de yakınları için çok zorlu geçiyor
Bekleme sürecinin hastalar ve yakınları için çok zorlu bir süreç olduğuna vurgu
yapan Koç Üniversitesi Hastanesi Böbrek ve Pankreas Nakli Merkez Sorumlusu
Prof. Dr. Burak Koçak, "Bağışçıların nakilden çekinmemesi gerekiyor.Çünkü
nakillerin zamanında gerçekleştirilmemesi hastaların sağlığı açısından daha büyük
problemlere neden olabilir. Bu önlemler sayesinde nakiller yapılabilmektedir. Hastalarımızın
bu noktada organ naklinden çekinmesine gerek yoktur.Öte yandan ülkemizde ne
yazık ki kadavradan organ bağışı sayıları da çok düşük. Son yıllarda küçük de
olsa artışlar var ama beklentiyle kıyaslandığında arada ciddi farklar bulunuyor.
Bunun sonucu olarak da hastaların bekleme süreleri uzuyor, hastalıkları ilerliyor
ve bu durum diğer organlarına da zarar vermeye başlıyor. Zaman zaman hastaneye
yatarak tedavi olmak zorunda kalmakta, bu yatışların sayısı ve her yatışın
ağırlığı gittikçe artmaktadır. Kronik organ yetmezlikleri, hastaların aileleri
için de çok sancılı bir süreç. Hastalığın safhalarına bağlı olarak aile
yaşantıları; iş gücü kaybı, eğitim-öğretimden uzak kalma, çocuklarda
büyüme-gelişme geriliği, ruhsal çöküntüler, sosyal hayattan kopma hatta
hastaneye bağımlı bir yaşama bağlı olarak olumsuz etkilenmektedir." dedi.
Koronavirüs sürecinde organ bağışında yaşanan düşüşe de ayrı bir
parantez açan Prof. Dr. Burak Koçak, "Pandemi dönemi özellikle kadavradan organ
bağışlarını olumsuz etkiledi. Yoğun bakımyataklarının giderek artan doluluk
oranları, bağışçılara kaçınılmaz olarak yapılması gereken koronavirüs
taramalarının süreci uzatması, ailelerin süreç hakkında bilgilendirmelerinde
yaşanan aksaklıklar gibi bazı nedenlerden bahsedilebilir. Buna karşın, canlı
organ bağışçıları için aynı durumlardan bahsetmek mümkün değil. Sevdiklerini
yeniden sağlığına kavuşturma arzusundaki vericiler güçlü bir motivasyonla
karşımıza çıkıyor. Bizler de onların sağlıklı bireyler olduklarının ve
planlanan ameliyatın, ameliyat sırasında ve hayatının kalanında onun sağlığına
zarar vermeyeceğinden emin olmamız gerekir. Bu amaçla bir çok test ve
değerlendirme modern tıbbın uygulamalarına bağlı kalarak yapılıyor. Tüm dünyada
olduğu gibi ülkemizde de zor günler geçirmemize sebep olan pandemi şartlarının
getirdiği ek önlemler de elbette sıkı sıkıya uygulanmaktadır." diye konuştu.
