1995 yılında çıkarılan ve 2003
yılında kapsamlı bir değişikliğe gidilerek düzenlenen Tüketicileri Koruma
Kanunu, vatandaşların mağduriyetleri dikkate alınarak yenilendi. Tüketicilere
önemli haklar tanıyan yeni Tüketicileri Koruma Kanunu, Türkiye Büyük Millet
Meclisi'nde oybirliğiyle 7 Kasım'da kabul edildi.
Yeni kanunla ilgili olarak
tüketicinin lehine birçok yeni düzenleme yapıldığına değinen AK Parti
Kahramanmaraş Milletvekili ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyesi Sıtkı
Güvenç, Kanun hakkında yaptığı açıklamada şunları dile getirdi:"Tüketicileri
Koruma Kanunu, ülkemizdeki 76 milyon tüketiciyi ve onların mağduriyetleri
dikkate alınarak yenilenmiştir. Tüketicileri Koruma Kanunu, tüketicilere önemli
haklar tanıyan onların korunmasına, bilinçlendirilmesine yönelik önemli
düzenlemeler içermektedir. Kanunla yapılan düzenlemelerin uygulanmaya
geçmesiyle birlikte dünyanın gelişmiş ülkelerindeki tüketicilerin sahip olduğu
haklara ülkemizdeki 76 milyon tüketicinin de sahip olması mümkün olacaktır."
Ayıplı malların iadesi, konut
satışı, kredi kartları, banka kartları üyelik aidatları, abonelik sözleşmeleri,
taksitli satışlar, elektrik- su-doğalgaz- internet-cep telefonu abonelikleri
gibi tüketiciyi ilgilendiren pek çok alanda yenilikler getiren düzenlemelerin
içeriğine de değinen Güvenç, tüketici hakları konusunda toplumun
bilinçlenmesinin önemli olduğunun altını çizdi.
"KARMAŞIK OLARAK DÜZENLENEN SÖZLEŞMELERE SON VERİLİYOR"
Yeni kanunda yer alan
düzenlemelerde kafa karıştıran ve anlaşılamayan sözleşmelere son Verildiğini
aktaran Güvenç şunları dile getirdi: "Kanun sözleşmeli satışlarda tüketicilerin
sözleşme imzalamadan önce bilgilendirilmesini zorunlu tutuyor ve tüketiciden
talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin hususların, sözleşmenin eki
olarak tüketiciye ayrıca verilmesini zorunlu hale getiriyor. Yeni düzenlemede
küçük puntolarla ve karmaşık olarak düzenlenen sözleşmelere son veriliyor.
Sözleşme ve bilgilendirmelerin en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir
dilde, açık ve okunabilir şekilde düzenlenmesi zorunlu hale getiriliyor. Mevcut
kanunda 7 gün olan cayma hakkı süreleri 14 güne çıkarılarak tüketicilerin
hakları genişletiliyor."
"TÜKETİCİNİN İSTEĞİ DIŞINDA SİGORTA YAPTIRILMASI
UYGULAMASINA SON VERİLİYOR"
Konut satışı ve konut
kredisinde yaşanan mağduriyetlerin artık yaşanmayacağına değinen Güvenç şöyle
konuştu: "Tüketici kredisi ve konut finansmanı (yani mortgage) sözleşmelerinde
tüketicinin isteği dışında sigorta yaptırılması uygulamasına son veriliyor.
Konut kredisi çeken tüketicilerimizin bu kredilerini erken ödemeleri durumunda
mevcut düzenlemelere göre ödemek zorunda oldukları yüzde 2'lik erken ödeme
tazminatının, kalan vadesi 36 ayı aşmayan kredilerde erken ödenen tutarın yüzde
1'ini geçemeyeceği düzenlenerek tüketicilerimize önemli bir katkı sağlanmış
oluyor. İnşaat firmalarının inşaat ruhsatı almadan maketten satış olarak da
bilinen ön ödemeli konut satışı yapması yasaklanıyor. Tüketicilerin
yaşayabileceği mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla bina tamamlama sigortası
zorunlu hale getiriliyor."
KAPIDAN SATIŞLARDA YAŞANAN MAĞDURİYETLERE SON
Kapıdan satış, mesafeli satış
ve abonelik sözleşmeleri ayrıntılı olarak düzenlendiğine değinen Güvenç şu
şekilde konuştu: "Kapıdan satışlarda mağduriyetler yaşanıyordu. Bu konuda da
tüketicilerin hakları genişletildi ve kapıdan satış yapacakların Bakanlıktan izin
alması zorunlu hale getiriliyor. İnternet, telefon, katalog gibi yollarla
kurulan finansal hizmetlerin mesafeli satışı düzenleme altına alınıyor.
Milyonlarca yerli ve yabancı turisti ilgilendiren devre tatil, devre mülk ve
paket turlarla ilgili tüketicilere yeni haklar tanınıyor. Elektrik, su,
doğalgaz, internet, telefon gibi tüm aboneliklerde tüketiciler, istediği zaman
abonelik sözleşmesini feshetme hakkına sahip oluyor. Abonelik sözleşmesinin
feshinin sözleşmenin kurulmasından daha ağır şartlara bağlanması yasaklanıyor."
Gerçeği yansıtmayan satış
kampanyaları yasaklanacağını ve denetlemelerin sıkı bir şekilde yürütüleceğini
söyleyen Güvenç sözlerine şu şekilde devam etti: " Gazete ve dergi gibi süreli
yayın kuruluşlarınca düzenlenen özendirme kampanyaları daha sıkı kurallara tabi
tutulacak. Bundan sonra gerçeği yansıtmayan indirimli satış kampanyaları
yasaklanacak ve daha sıkı bir şekilde denetlenecek."
"TÜKETİCİLERİN BİLİNÇLENDİRİLMESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR
ARTIRILACAK"
Ders kitaplarına tüketici
haklarına ilişkin bölümler konulacağını ve hak ihlallerine caydırıcı cezalar
uygulanacağını açıklayan Güvenç şöyle konuştu: " Yayın kuruluşlarına,
tüketiciyi bilinçlendirici program yayınlama zorunluluğu getirilecek.
Tüketicilerin ticari reklam yoluyla yanıltılmasını engelleyecek tedbirler
etkinleştirilecek. Saldırgan ve aldatıcı nitelikte olan her türlü haksız ticari
uygulama yasaklanacak. Tüketicilerin hak arama yolları açısından önemli görev
üstlenen Tüketici Hakem Heyetleri'nin daha etkin bir şekilde çalışması sağlanarak
tüketicilerin hak arama yolları kolaylaştırılacak. Tüketici haklarını ihlal
edenlere uygulanacak idari para cezaları caydırıcı, orantılı ve belirli olması
ilkeleri göz önünde bulundurularak yeniden düzenlenmiş. Halk arasında saadet
zinciri veya çok katmanlı satışlar olarak bilinen gerçekçi olmayan para veya
malvarlığı kazanma ümidi vererek birçok tüketicinin mağdur olmasına neden olan
Piramit Satış Sistemleri yasaklanıyor."
(M. Serhat TOPALCA)
