Kahramanmaraş'ın Afşin ilçesinde, 25 yıllık seramik ustası Celal Çaçan (57), 10 yaşında hobi olarak başladığı saz ustalığını da 47 yıldır sürdürüyor.
Çaçan'ın evinin üst katında kurduğu atölyede yaptığı sazlara İngiltere, Fransa ve Almanya gibi ülkelerden de talep geliyor.
Celal Çaçan, aslında seramik ustası olduğunu, 25 yıldır sürdürdüğü bu mesleğini geçen yıl emekli olarak noktaladığını söyledi.
10 yaşında merak ederek saz yapımına başladığını ve hobisini yıllarca sürdürdüğünü ifade eden Çaçan, saz yapmayı kendi kendine öğrendiğini, saz yaparken, saz çalmaya da başladığını ifade etti.
Çaçan, ''Seramik ustasıydım ancak saza küçük yaşta merak saldım. Hem yapmasını hem de çalmasını öğrendim. 47 yıldır saz yapıyorum'' dedi.
Çaçan, izlediği televizyon programında bazı Amerikalıların kendilerine hobi odası oluşturduğunu gördüğünü ve evinin üst katını saz atölyesine dönüştürdüğünü söyledi.
Kahramanmaraş ve bölgesinde yaşayan, daha sonra yurt dışına çıkan arkadaşlarının aracılığıyla yaptığı sazların ününün yurt dışına yayıldığını bildiren Çaçan, ''Yurt içinden ve yurt dışından birçok müşterim var. Talep üzerine saz yapıyorum. 3 çocuğum var, onlar da saz çalmayı öğrendi. Boş zamanlarımda sürekli saz yapıyorum. Normal bir sazı 15-20 günde yapıyorum. Oyma sazın yapımı ise 1 yıl sürüyor. Hobimi elimden geldiğince sürdüreceğim'' diye konuştu.
''HER AĞACIN AYRI BİR TINISI VAR''
Çaçan, saz yapımının oldukça zor bir zanaat olduğunu belirtti. Saz yapımı için en fazla dut ağacını tercih ettiklerini, bunun yanında maun, akçaağaç da kullandıklarını bildiren Çaçan, şöyle devam etti:
''Aslında her ağacın ayrı bir tınısı, ses rengi vardır. Biz şu anda çok değişik ağaçların, deneme yanılma yoluyla ses tınısını ölçüyoruz. Sazın sap ve gövdesi farklı ağaçlardan yapılıyor. En iyi sap, fırınlanmış gürgen ağacından yapılıyor. Piyasada pek çok saz bulunuyor. Kalitesiz sazlar da var, çok kaliteli olanı da. Biz kaliteli malzeme kullanıyoruz. Mesela vernik yerine polyester kullanıyoruz. Bu da maliyeti artırıyor. Ama saz daha sağlam daha kaliteli oluyor. Hatta çok emek verdiğiniz bir saz istediğiniz gibi olmayabilir. Daha az emek verdiğiniz bir sazdan çok güzel ses çıkabilir. Tabii bu kullandığınız malzemenin kalitesine de bağlı. Ne kadar iyi malzeme kullanırsanız o kadar iyi sonuç elde edersiniz.''
Çaçan, bazı müşterilerin kendisinden oyma saz talep ettiğini ancak oyma saz yapımının uzun sürdüğünü ifade etti.
Oyma sazın yaklaşık bir yılda hazır hale geldiğini ifade eden Çaçan, şunları anlattı:
''Oyma sazın yapımı oyulduktan sonra bitmiyor. En az bir yıl kurumaya bırakıyoruz. Sap ve kapak kısmı daha sonra takılıyor. Yaprak saz ise daha kısa sürede yapılıyor. Bekleme süresi yok çünkü kuru ağaç kullanıyoruz. Saz yapımı el işi olduğu için zahmetli bir iş. Sazın en zor kısmı sapın yapılışı. Düz olması gerekiyor. Buradaki hata sazın kalitesini düşürüyor. Saptaki en küçük bir eğrilik sesin kalitesini bozuyor. Biz buna cızlama diyoruz. Yani sapta sıfır hata olmalı. Şu an piyasada satılan ucuz sazlarda sap hatası çok fazla oluyor. Sap zamanla eğiliyor, gövde zamanla çöküyor. O nedenle çok önemli kaliteli malzeme kullanımı ve işçilik çok önemli.'' AA
