BEYT-İ NEBİ: Hz. Peygamberin doğduğu ev Kâbe"nin doğu
tarafında kalan Beni Haşim mahallesinde idi. Hz. Muhammed Miladi 20 Nisan 571
(12 Rebiulevvel) Pazartesi gecesi tan yeri ağarırken bu evde dünyaya gelmiştir.
Daha sonra buradaki ev yıkılmıştır ve yerine yapılan bina günümüzde Mekke
Kütüphanesi olarak kullanılmaktadır.
MEKKE: Mekke, Arap Yarımadası`nın batısında bulunan eski
Hicaz bölgesinde ve Kızıldeniz`in doğusunda yer alır. İslam dinininde önemli
yeri olan kutsal bir şehirdir. Zira peygamberimiz Hz. Muhammed burada doğmuş, yüce kitabımız
Kur`an burada indirilmeye başlanmış ve Beytullah denilen Kâbe de yine bu
şehirde yer almaktadır. Kur`an`da `şehirlerin anası` (ummu`l kur`a) sıfatıyla
anılır. Günümüzde ise her yıl milyonlarca müslümanın ziyaret ettiği bu mübarek
şehir Riyad ve Cidde`den sonra ülkenin
3. büyük kentidir.
CENNETU"L MUALLA: Sözlükte "yüceltilmiş bahçe"
anlamına gelen "Cennetü`l-Mualla"; Mekke`de Beytullah`ın iki
kilometre kuzeyinde bulunan mezarlığın adıdır. Peygamberimizin dedesi, amcası
ve eşi Hatice burada medfundur. (İ.K.) DİB Dini Kavramlar Sözlüğü
MESCİD-İ CİN: Hz. Muhammed (a.s.) hem bütün insanların hem
de cinlerin peygamberidir. M. 619 yılında İslâm`ı tebliğ için gittiği Taif
şehrinden dönüşünde, Mekke`de Batn-ı Nahle denilen yerde namaz kılmıştı. Bir
grup cin burada Peygamberimizin okuduğu Kur`ân`ı dinlemiş ve Müslüman olmuştu.
Cinlerin Kur`ân`ı dinleyip Müslüman oldukları, Cin sûresinin 1-16. âyetlerinde
bildirilmiştir. Peygamberimizin namaz kılıp Kur`ân okuduğu, cinlerin Kur`ân`ı
dinleyip Müslüman olduğu yerde bir mescid yapılmış ve bu mescide Cin Mescidi
denilmiştir. Hacıların ziyâret ettiği yerlerden biridir. (İ.K.) DİB Dini
Kavramlar Sözlüğü
CEBEL-İ NÛR: Nûr dağı demektir. Mekke yakınında yüksek bir
dağın adıdır. Hz. Muhammed (a.s.), Peygamberlikle görevlendirilmeden önce dağın
adı Hira idi. Peygamberimiz bu dağda inzivaya çekilirdi. M. 610 yılı Ramazan
ayında Pazartesi günü bu dağda Alak sûresinin ilk beş âyeti inmiş ve Hz.
Muhammed (a.s.) Peygamberlikle görevlendirilmiştir. Hira / Nûr dağı, hacıların
ziyaret ettiği mekânlardan biridir. (İ.K.) DİB Dini Kavramlar Sözlüğü
CEBEL-İ SEVR: Sevr dağı demektir. Sevr, Mekke`de bir dağın
adıdır. Medine cihetinde Mekke`den 1.5 saat uzaklıktadır. Peygamberimiz (a.s.)
ve Ebû Bekir (r.a.) M. 622 yılında Medine`ye hicret ederken Mekke müşriklerinin
takibinden kurtulmak için bu dağda bir mağaraya saklanmışlardır. Hz. Muhammed
(a.s.) ve Ebû Bekir (r.a.) mağarada iken, mağaranın girişine örümcek ağ örmüş,
bir ağaç bitmiş ve ağacın dallarına yabanî güvercinler yuva yapmıştır. Burada
üç gün üç gece kalmışlardır. Peygamberimizi tâkip edip arayan müşrikler, bu
mağaraya gelmişler, içlerinden biri içeri girip aramak istemiş, Ümeyye ibn
Halef, "orada ne gezsinler baksana örümcek ağ germiş, kuşlar yuva
yapmış" diyerek fikrinden vazgeçirmiştir. Böylece Allah, Peygamberimizi ve
yol arkadaşını korumuştur. Kur`ân`da bu mağara olayı, Tevbe sûresinin 40.
âyetinde anılmakta ve Allah`ın Peygamberimizi ve arkadaşını görünmeyen askerlerle
koruduğu, onlara yardım ettiği ve güven verdiği bildirilmektedir. (İ.K.) DİB
Dini Kavramlar Sözlüğü
MİNA: Mekke`ye 4,5 km. mesafede, Arafat`a giden yol
üzerinde, Müzdelife ile Mekke arasında, Harem sınırları içerisinde bir bölgenin
ismidir. Büyük, orta ve küçük cemreler buradadır. Terviye günü (Zilhiccenin 8.
günü) güneş doğduktan sonra ihramlı olarak Mekke`den Mina`ya gelip burada öğle,
ikindi, akşam ve yatsı namazını kılmak, burada gecelemek, arefe günü sabah
namazını kıldıktan sonra Arafat`a gitmek sünnettir. Hanefîlere göre şeytan
taşlama günlerinde Minâ`da gecelemek sünnettir. Diğer mezheplere göre ise
vaciptir. Zilhicce ayının 10. günü sabahı hacılar Müzdelife vakfesinden sonra,
Meş`arü`l-Haram`dan Mina`ya intikal ederler ve burada teşrik günlerinde ikamet
ederler. Hacılar Minâ`ya gelince Akabe cemresine yedi taş atarlar, kurban
keserler ve traş olarak ihramdan çıkarlar. Zilhiccenin 11, 12 ve 13. günleri
ise, üç cemreye yedişer taş atılır. Ancak, dördüncü gün orda kalarak şeytan
taşlamak zorunlu değildir. (İ.K.) DİB Dini Kavramlar Sözlüğü
MESCİD-İ HAYF: Suudî Arabistan`da Mekke yakınındaki Mina`da
birinci cemrenin (Şeytan taşlanan yerin) güneyinde bulunan caminin adıdır.
(İ.K.) DİB Dini Kavramlar Sözlüğü
HEDY (HAC KURBANI): Sözlükte "hediye etmek, göndermek,
yol göstermek, izinden gitmek" anlamlarına gelen hedy, bir fıkıh terimi
olarak, hac ve umre sırasında Harem`de kesilen kurbanlık hayvanları ve Kâbe`ye
ve Harem bölgesinde hediye olmak üzere kesilen kurbanı ifade etmektedir.
Kur`ân-ı Kerim`de beş yerde geçen hedy kelimesi ıstılah manasında
kullanılmıştır (Bakara, 2/196; Mâide, 5/2, 95, 97; Fetih, 48/25).
Hedy kurbanları, vacip ve nafile olmak üzere ikiye ayrılır.
Kıran veya Temettu` haccı yapanların hedy kesmeleri ile ceza kurbanları, ihsar
kurbanı ve harem bölgesinde kesilmesi adanan kurbanlar vaciptir. Hac veya umre
yapılırken, bir yükümlülük bulunmadığı halde kesilen kurbanlar ise nafiledir.
Hedy kurbanları, ister vacip olsun, isterse nafile olsun, Harem bölgesi içinde kesilir. Harem bölgesinde kesilmez ise, nafile olarak kesilenlerin yeniden kesilmesi gerekmez. Ancak vacip olanların Harem bölgesinde yeniden kesilmesi gerekir. (İ.P.) DİB Dini Kavramlar Sözlüğü